Uitstelgedrag, kenmerk van perfectionisme artikel 8

 

Voor mij werkt een deadline goed, onder druk presteer ik het beste (dacht ik)

Ik kan goed improviseren, dat is handig als ik weer iets op het laatste moment moet doen

Een onbekende zakelijke relatie bellen voor een afspraak, daar hik ik lang tegenaan

Als ik een lastig telefoongesprek moet voeren, werk ik meerdere scenario’s uit, zo denk ik altijd goed voorbereid te zijn.

 

Als perfectionisme coach ondersteun ik mensen die last hebben van hun perfectionistisch gedrag. Perfectionisme geeft veel stress, chronische stress en is daarmee uitermate ongezond. Wat is perfectionisme eigenlijk? Hoe herken je het en belangrijker nog, wat kun je eraan doen.

Dit is mijn 8e artikel en gaat erover dat mensen met perfectionisme vaak dingen uitstellen. De verschillende redenen om uit te stellen leg ik onderstaand uit. Het uitstelgedrag houdt direct verband met de zoektocht naar bevestiging en erkenning.

De kern van perfectionisme: altijd zoeken naar bevestiging

Bij perfectionisme draait het er allemaal om dat je jezelf niet (meer) oké kunt vinden. En dat is precies de reden waarom je zo vaak goedkeuring en waardering in de buitenwereld zoekt. Tevergeefs natuurlijk want het is nooit genoeg voor jou. Zolang jij jezelf deze bevestiging en erkenning niet kunt geven, zal dit nooit voldoende zijn – wat je omgeving ook voor positieve dingen tegen je zegt.

Uitstellen

Uitstelgedrag gaat gepaard met stress. Het is niet prettig om je afspraken niet na te komen, zeker niet voor iemand met perfectionisme. Doch diegene heeft meestal geen keuze, het moet. Achteraf stelt die persoon vaak vast dat de taak toch minder veeleisend was als het leek. Doch dit leidt er niet toe dat het in het vervolg anders is.

Het gevolg van uitstellen is ook dat pas op het allerlaatste moment aan een taak begonnen wordt waardoor je minder tijd hebt échte kwaliteit te leveren. Waartoe iemand best in staat was als diegene eerder gestart was. Dit is dan ook een van de redenen dat mensen met perfectionisme minder prestatie leveren dan ze eigenlijk kunnen als ze vanuit hun kracht zouden opereren.

Over het algemeen stellen mensen met perfectionisme uit om 3 verschillende redenen.

Bang zijn niet de juiste kwaliteit te leveren

Hier speelt vaak een relatie met veel te hoge eisen stellen aan je output. Iemand met perfectionisme denkt dan ‘als ik het doe, zal het toch niet goed genoeg zijn – dus begin ik er maar beter niet aan’. Of besluit datgene wat je aan het doen bent steeds maar te verbeteren en eraan te blijven schaven waardoor het ook niet snel afkomt. Daarnaast wil je het vaak ook zo goed doen dat je veel aandacht geeft aan relatief onbelangrijke onderdelen. Vaak overbodige dingen, waardoor het afmaken steeds opgeschoven wordt.

Nodeloos te zeggen dat hier veel tijd en energie in gaat zitten en het nog maar zeer de vraag is of deze terug te zien is in het eindproduct.

Denken dat je het niet kunt

Deze reden voor uitstelgedrag heeft te maken met de overtuiging dat men geen talent heeft of sowieso niet in staat is om dat soort taken goed uit te voeren. Vaak zeggen mensen van zichzelf dan dingen als ‘ik vind dit niet leuk om te doen of ik doe dit niet graag’ doch wat ze in feite zeggen is ‘ik ben daar niet goed in’. Het resultaat is natuurlijk dat deze dingen blijven liggen want je regelt ook niet dat iemand anders het gaat doen.

Geen zicht hebben op het effect van je actie

Als je uitstelt omdat je niet weet welk effect je handelen gaat hebben, is er vaak een directe link naar controledrang. Je zou iets willen of moeten doen, maar je hebt geen controle over wat er gaat gebeuren als je het daadwerkelijk doet. En dus stel je uit.  Of je weet niet hoe de ander gaat reageren, dat is voor jou onvoorspelbaar en dus niet in de hand te houden. Dus stel je uit. Dit komt bijvoorbeeld veel voor als je een telefoontje wil plegen met iemand die je niet (goed) kent, vooral als het belangrijk voor jou is.

Wat tijdens een coaching traject regelmatig voorkomt is dat mensen zich afvragen of ze niet aan het uitstellen zijn als ze ervoor kiezen om iets anders te gaan doen, vaak iets leuks, in plaats van datgene wat ze eigenlijk op hun actielijst of planning hadden staan. Nu, op het moment dat je bewust een andere keuze maakt, en zeker indien je iets leuks voor jezelf gaat doen, dan is er in feite sprake van zelfzorg (en daaraan merk je dat de coaching vruchten begint af te werpen). Bijvoorbeeld in plaats van de kamer te gaan behangen op een prachtige zomerse dag na 3 weken regen, kies je ervoor lekker een wandeling te gaan maken en daarna nog ergens op een terras iets te gaan drinken. Het behangen van de kamer kan ook op een andere dag, wanneer het slecht weer is. Jij beslist op dat moment om het werk even te laten en bent in staat lekker te genieten van het prachtige moment. Voor mensen met perfectionisme is deze keuze er vaak niet, ze kunnen niet zomaar lekker genieten van iets, enkel voor zichzelf. Nee, ze moeten continu bezig zijn en zorg dragen voor anderen. En als ze dan toch zouden kiezen voor de wandeling en het terras dan is de kans groot dat ze zich daar verwijten zitten maken en zich schuldig voelen over wat ze niet gedaan hebben.

Een paar voorbeelden van dit uitstelgedrag

Onderstaand hoe zich dit in het dagelijkse bestaan kan manifesteren in je denken, doen en voelen.

  • Klusjes thuis stel ik uit, het lukt niet, iets houdt me tegen
  • Ik heb een project met een deadline. Het moest eind mei klaar zijn. Ik heb het steeds weer uitgesteld en ben er begin juni aan begonnen.
  • Ik zeg tegen mezelf dat ik een gezonde portie stress nodig heb om te presteren.
  • Als ik aan een belangrijk werk wil beginnen, stel ik steeds uit. Ik ga eerst andere, niet belangrijke dingen doen.
  • Mails die binnenkomen niet beantwoorden. Soms wel 2 weken lang. En dan voel ik me daar schuldig onder.
  • Ik moet iemand al 3 weken bellen. Maar ik doe het niet.
  • Ik maak to-do-lijstjes en doe er niets van
  • Dingen die niet dringend zijn, gebeuren vaak niet
  • Ik heb nog steeds 10 verhuisdozen niet uitgepakt (na 6 jaar)
  • Ik begin aan alles op het allerlaatste moment
  • Afspraken die ik moet maken stel ik uit, bijv. tandarts, oogarts etc
  • Mails naar vrienden; ik wil hen uitgebreid antwoorden en wil daar de tijd voor hebben. En dan blijf ik het uitstellen….
  • Ik wil regelmatig mediteren, maar ….
  • Ik heb niet echt uitstelgedrag maar wacht wel om iets te doen tot ik voldoende tijd heb om het perfect te doen…..
  • Ik steek veel tijd in planning en voorbereiding en begin pas op het einde….
  • Ik wacht altijd op een beter moment, of op een beter idee

Meer weten?

Wil je meer informatie, bijvoorbeeld wat je aan perfectionisme kunt doen en hoe dat in zijn werk gaat, aarzel dan niet om contact met me op te nemen.

Je kunt ook een kijkje nemen op www.bewustwordingplus.nl/perfectionisme  Op de pagina ervaringen kun je lezen hoe anderen terugkijken op de begeleiding.

 

Bokje – foto Jan Albers