(te groot) verantwoordelijkheidsgevoel

kenmerk van perfectionisme                      artikel 7

Ik werk vaak laat door want het werk moet toch af. Of ik ga er thuis/in het weekend mee verder

Het is voor mij heel lastig om op mijn handen te blijven zitten

Ik trek veel werk naar me toe en ben dus ook nooit klaar

Als ik zie dat op straat een voorbijganger iets laat vallen, raap ik het op en breng het na.

 

Mensen met perfectionisme voelen en nemen vaak veel verantwoordelijkheid. Wat is daar nu mis mee, zou je kunnen vragen. Welnu, als het verantwoordelijkheid is voor datgene waar jij daadwerkelijk iets over te zeggen hebt, wat binnen jouw directe invloedssfeer ligt, is het prima. Echter bij deze mensen gaat het daar vaak ver bovenuit en dan geeft het gevoelens van onmacht en stress. Het spreekt vanzelf dat dit verantwoordelijkheidsbesef geen bewuste keuze is maar onbewust gebeurd.  Dit artikel, het 7e uit een reeks van 10 gaat hierover.

Als je wil weten wat perfectionisme precies inhoudt, klik dan hier. Perfectionistisch gedrag geeft veel stress, chronische stress en is daarmee uitermate ongezond.

Te groot verantwoordelijkheidsgevoel

Bij perfectionisme draait het er allemaal om dat je een diepe wens hebt om door anderen aanvaard te worden. Erkend te worden en gewaardeerd. Dat je dus een grote behoefte aan bevestiging hebt. De reden daarvoor is dat je jezelf niet (meer) oké kunt vinden. Daarom zoek je die bekrachtiging en waardering in je omgeving. En je zult deze nooit voldoende ervaren want zolang je jezelf niet helemaal oké kunt vinden zoals je bent, zal de geruststelling, de goedkeuring en/of waardering van anderen nooit voldoende zijn voor jou.

Onderstaand een paar typische gedragingen die hierbij horen.

Goed ontwikkelde antenne voor dingen die niet goed lopen en/of taken die over het hoofd worden gezien.

Omdat je graag erkenning en waardering ontvangt, zul je heel alert zijn op dingen die moeten gebeuren of zaken die te weinig aandacht krijgen. Als vanzelf ga jij daarvoor verantwoordelijkheid nemen en je daarnaar gedragen. Al snel kan dit er op het werk bijvoorbeeld voor zorgen dat iemand niet meer toekomt aan het eigen takenpakket. Diegene staat dan voor iedereen klaar, helpt links en rechts en het eigen werk komt in de knel. Privé kan het makkelijk voor scheefgetrokken verhoudingen zorgen waarbij één partner bijna alle taken in het huishouden voor de rekening neemt en de ander dat vanzelfsprekend gaat vinden.

Niet afvragen of jij wel diegene bent die het moet doen

Je ziet dingen die zouden moeten gebeuren en zonder je af te vragen of jij wel diegene bent die daarvoor verantwoordelijk is, neem jij het op je. Omdat het vaak terugkerende zaken zijn, ga je dit steeds opnieuw doen. Onbewust hoop je natuurlijk dat het de anderen opvalt en dat dit je waardering oplevert. Echter het tegendeel is vaak het geval; de anderen vinden het al snel heel gewoon dat jij dit doet.

Te groot verantwoordelijkheidsgevoel in combinatie met moeilijk nee kunnen zeggen

Degene met perfectionistisch gedrag zal al snel veel te veel taken op zich nemen. Want ze vinden het heel moeilijk om taken die moeten gebeuren gewoon links te laten liggen. Al gauw vinden anderen dat de gewoonste zaak van de wereld. En omdat het zo vanzelf lijkt te zijn gegaan, zullen ze er ook niet voor bedanken.

Iemand moet het toch doen. Dat is dan diegene met het grootste verantwoordelijkheidsgevoel

Of er wordt in een groep een vraag gesteld wie een bepaalde taak op zich wil nemen en omdat niemand meteen reageert, voelt diegene met perfectionistisch gedrag snel de neiging om de stilte te doorbreken door aan te bieden dat hij/zij het doet. Ook al weet diegene dat het eigenlijk teveel is. Het gevoel is sterker dan de persoon zelf. Je moét gewoon reageren. Want je kunt de vragensteller toch niet met het probleem laten zitten.

Nogmaals je doet dit omdat je onbewust hoopt op waardering. Echter het zal anderen nauwelijks opvallen want je doet het toch uit jezelf of je hebt het zelf aangeboden. Het kan zelfs een tegengestelde reactie opleveren, zo van ‘jij wilde dit toch doen, doe het dan ook’. En op het moment dat je ermee zou (willen) stoppen, krijg je al snel een ontevreden reactie of zelfs protesten. Vaak sorteer je dus het tegenovergestelde effect dan wat je beoogde.

Een aantal voorbeelden van dit gedrag en hoe zich dit in het dagelijks leven kan manifesteren in je denken, doen en voelen.

  • Als een bepaald project mislukt of als er fouten optreden, schat ik mijn aandeel al snel veel te groot in. Als het omgekeerde gebeurt en we complimenten krijgen, zal ik mijn bijdrage meteen minimaliseren. Beide is absurd maar ik kan niet anders.
  • Ik voel me verantwoordelijk voor het geluk van mijn zus. Zij is single en ik moet dan voor haar zorgen. Ik moet haar uitnodigen en kansen geven.
  • Ik neem werk van anderen over.
  • Vaak zit ik in een overleg en als ik niet oppas, ben ik degene met de langste ‘to do’ lijst.
  • Ik zit in de tuin en zie altijd overal werk. Dus in plaats van lekker rustig te genieten van de natuur, ga ik weer aan de slag.
  • Toen mijn leidinggevende vertrok en er niet meteen een vervanging was, had ik het gevoel dat de verantwoordelijkheid voor de hele afdeling op mijn schouders rustte.
  • Ik kan de situatie van mijn zoon niet loslaten. Ik heb er al heel veel aan gedaan, en blijf het gevoel houden dat het van mij gaat afhangen.
  • Ik wil zo graag dat mijn dochter gelukkig is. Ik zal daar alles voor doen.
  • Als iemand iets over mijn team zegt, reageer ik boos.
  • Ook al ben ik het eens met een opmerking over een collega, als deze er niet bij is, zal ik diegene altijd verdedigen.
  • Op vakantie hou ik me voortdurend met iedereen bezig; heeft iedereen het wel naar de zin. Ik zorg dat niemand achterblijft bij een uitstapje etc.
  • Ik moet met een vriendin afspreken en als ik het niet doe, heb ik schuldgevoelens.
  • Hoewel ik maar 2 dagen per week werk, zal ik op de niet-werkdagen ook altijd even kijken of er nog iets moet gebeuren.
  • Ik voel me vaak verantwoordelijk voor het gevoel van anderen.
  • Ik werk vaak lang door, het werk moet natuurlijk wel af.
  • Als ik iets krijg moet ik het op de een of andere manier kunnen teruggeven.

Meer weten?

Heb je na het lezen van dit artikel vragen over perfectionisme of wil je meer informatie over de aanpak ervan, aarzel dan niet contact op te nemen 06-48176137 | anita@bewustwordingplus.nl. Mocht je de ervaringen van anderen met mijn manier van coachen willen lezen, kijk dan hier.

Je kunt ook een kijkje nemen op www.bewustwordingplus.nl/perfectionisme/

 

Witbuikzandhoen – foto Jan Boeren