Moeite met kiezen en/of beslissen,
kenmerk van perfectionisme artikel 9
Keuzestress; ik kan nog steeds niet beslissen of ik wel of geen last van had
Als ik moest kiezen welke baan ik wilde nemen, maakte ik een lijstje met voor- en nadelen. Gelukkig ging mijn gevoel dan ook meedoen waardoor ik toch vaak de juiste keuze maakte.
‘Een slechte keuze is altijd beter dan geen keuze’. Deze overtuiging heeft mij heel erg geholpen
Gewoon vertrouwen op mijn gevoel bij het maken van een beslissing dat bestond niet voor mij
Als perfectionisme coach ondersteun ik mensen die last hebben van hun perfectionistisch gedrag. Perfectionisme is een gedragspatroon dat – als je er last van hebt – aan de basis staat van je hele doen en laten. Het beïnvloedt je overtuigingen, je normen en waarden. Het levert heel veel stress op, het is belemmerend en maakt ongelukkig.
Dit artikel, mijn een na laatste in de reeks van kenmerken, gaat over de moeite die mensen met perfectionisme vaak hebben om een keuze te maken en/of een beslissing te nemen. Want je wil alles zo goed mogelijk doen, zo perfect mogelijk. Vaak heb je de (onbewuste) overtuiging dat je maar één keer de kans krijgt en dan moet je wel het juiste kiezen of beslissen.
Moeite met kiezen of beslissen wordt lang niet door iedereen herkent die last heeft van dit gedragspatroon. Ze ervaren het in elk geval niet als een probleem of last. Andere mensen hebben er ontzettend veel last van, gaan er echt onder gebukt.
Moeite met kiezen en beslissen
Keuzestress. Het kan je leven enorm beïnvloeden. Je ervaart dit niet alleen bij grote kwesties, nee, ook vaak bij kleine dingen, zaken die dagelijks spelen. Want het motto is vaak ‘kiezen is verliezen’.
Mensen met perfectionistisch gedrag proberen via het denken, hun cognitie ofwel verstand, alle factoren op een rijtje te zetten die hun keuze beïnvloeden. Ze geven hun analytische kwaliteiten de vrije hand en kunnen daar eindeloos mee bezig zijn. Vaak mondt het uit in piekeren. En zoals eerder beschreven in het artikel ‘altijd denken, vaak piekeren’ brengt piekeren je helemaal nergens. Het lost niets op, integendeel.
Kleine beslissingen of grote keuzes
Kleine, relatief onbelangrijke beslissingen kunnen zo heel groot worden. Bijvoorbeeld wat je die dag aan wil trekken, een trui of een hemd met stropdas; of een jurk of een broek. Of als je uit eten gaat, welk gerecht ga je kiezen? Het ene klinkt heel aantrekkelijk en dat wil je graag eten maar het andere daar heb je ook wel zin in. Wat te kiezen? Dan maar aan de disgenoten vragen waarvoor zij kiezen. Helaas maakt dat jouw keuze niet makkelijker. En vervolgens als de ober komt noteren wat iedereen wil, toch nog snel van mening veranderen. Om vervolgens achteraf spijt te hebben van die keuze. Of zodra het eten er is en je het eerste hapje genomen hebt, vragen of een van de tafelgenoten wil ruilen. Diegene die hier last van heeft, zal het herkennen.
En natuurlijk kan het ook spelen bij belangrijke kwesties als een opleiding kiezen, een huis kopen of een (andere) baan zoeken. Heel vaak zullen mensen met perfectionisme eindeloos bezig zijn met nadenken over de juiste keuze en alle voor- en nadelen tegen elkaar afwegen. Dit vraagt veel tijd, soms jaren, en in de tussentijd worden keuzes en beslissingen uitgesteld.
Zwalken tussen verschillende mogelijkheden
Mensen met perfectionisme hebben geen stevige basis als ze moeten kiezen. Ze zwalken als het ware tussen twee of meer mogelijkheden. En dit heen en weer slingeren kan lang duren, soms jaren.
Goede keuzes worden, ook als je de literatuur erop naslaat, gemaakt door samenwerking tussen denken en voelen. En dat is precies wat ontbreekt bij veel mensen die last hebben van het patroon van perfectionisme. Als je perfectionistisch bent, probeer je de keuze te maken op basis van je denken, je analytische vermogens. Je gaat geheel voorbij aan een belangrijke factor namelijk je intuïtie of gevoel. Vooral bij belangrijke keuzes als een opleiding of een baan vertrouw je geheel op je verstand, want het gaat wel de rest van je leven bepalen….
Een aantal voorbeelden van keuzestress en hoe zich dit in het dagelijkse bestaan kan manifesteren in je denken, doen en voelen
- Ik wik en ik weeg en kom er niet uit. Ergens verlies ik altijd. Wat als mijn keuze de verkeerde is? Ik kan niet meer terug.
- Ik wil een camera kopen, heb het geld ervoor bij elkaar maar kan niet kiezen. Zou dit voor een ander zijn dan had ik allang gekozen. Maar dit is voor mij en dan is het niet zo belangrijk. Dat speelt ook mee. En het eventuele commentaar van anderen.
- Ik ben een eeuwige twijfelaar
- Wat te doen met onze oude auto. Dat vroegen we ons al jaren geleden af. De auto staat nog op de oprit.
- Winkelen doe ik niet graag; teveel keuze. Ik doe het alleen als ik écht iets nodig heb en koop dan bijv. diverse broeken ineens.
- Ik kan snel en efficiënt beslissen als het om anderen gaat. Bijv bij projecten op het werk
- Ik heb 3 offertes voor een verzekering, maar kan niet kiezen
- Ik laat vaak anderen kiezen voor mij, als zij kiezen is het niet zo erg als het fout gaat
- Ik blijf analyseren en laat daarbij vooral het negatieve of de risico’s doorwegen
- Soms wacht ik tot de situatie voor mij beslist
- Een nieuwe computer kopen duurt 3-4 maanden. Wil alle facetten kennen
- Doordat ik vaak zo moeilijk kan kiezen, versterkt dit mijn uitstelgedrag. Niet fijn!
- Als ik een leuke trui zie in 2 kleuren koop ik ze beide
- Ik heb beloofd een vriend te bezoeken maar ben eigenlijk heel moe. Als ik dan thuis blijf voel ik me schuldig en vol twijfel of ik niet toch beter had kunnen gaan
- Blijven sukkelen in mijn baan – niet kunnen beslissen om weg te gaan
Meer weten?
Wil je meer informatie, bijvoorbeeld wat je aan perfectionisme kunt doen en hoe dat in zijn werk gaat, aarzel dan niet om contact met me op te nemen.
Je kunt ook een kijkje nemen op www.bewustwordingplus.nl/perfectionisme/. Bij actueel staan nog meer artikelen over kenmerken van perfectionisme. Op de pagina ervaringen kun je lezen hoe anderen terugkijken op de begeleiding.
Ekster – foto Jan Boeren