Fluitend door 't leven: perfectionisme aanpakken

Fluitend door het leven: perfectionisme aanpakken

Anita Janssen, Bewustwording+

stoppen met continue moéten, denken, stress en schuldgevoel

 

 

 

 

WAT IS PERFECTIONISME, WAT DOET HET MET JE EN VOORAL HOE PAK JE HET AAN

Perfectionisme zorgt voor ongezonde stress!

Soms zeggen mensen tegen me “toch fijn om alles perfect te doen” of “ik zou willen dat ik perfectionistisch(er) was”. Dan krullen mijn tenen en merk ik dat het irritatie bij mij oproept; blijkbaar weten ze niet waarover ze praten. Want ondanks dat er positieve aspecten zitten aan perfectionistisch gedrag, heeft perfectionisme naar mijn mening vooral heel veel nadelen. Het betreft niet-functioneel gedrag wat je verhindert je doelen te bereiken.

Er zijn zoveel misverstanden, ik werk er graag aan mee deze uit de wereld te helpen. Vandaar dit artikel.

De symptomen van perfectionisme

Elk mens is uniek en daarmee is je perfectionisme dat ook. De symptomen zijn te rangschikken in een aantal rubrieken. Deze overlappen soms. Sommige symptomen kunnen dominanter aanwezig zijn dan anderen.

  • Bevestigingsdrang in relaties; het willen ‘pleasen’ van anderen, het graag goed doen. Hiertoe behoort dwangmatig zorgen, conflicten vermijden, niet nee kunnen zeggen, moeilijk feedback kunnen geven. Alles zelf willen oplossen – geen hulp vragen
  • Altijd denken, vaak piekeren; er is nooit rust in het hoofd. Het denken lijkt almachtig. Je hebt een sterk ontwikkelde interne criticus die altijd meedoet.
  • Controledrang; behoefte aan planning en structuur; op alles voorbereid zijn. Zaken moeten verlopen zoals jij het wil. To-do lijstjes maken
  • Onrealistische kwaliteitseisen stellen; aan jezelf en soms ook aan anderen. Veel aandacht voor details
  • Een laag zelfbeeld; je spiegelt je aan anderen en in dit vergelijk zijn die meestal beter dan jij, ze kunnen dingen beter, hebben meer kwaliteiten.
  • Faalangst of andere angsten; tijdens het piekeren worden deze opgeblazen, soms leidt dit tot paniek
  • Uitstelgedrag; omdat je niet goed genoeg bent, het niet kunt of niet de juiste kwaliteit kunt leveren. Of omdat je niet weet hoe het uitpakt – een relatie naar controledrang
  • Moeite met kiezen en/of beslissen, kiezen is verliezen is vaak het credo. Alleen via het denken proberen te kiezen en niet ook via het voelen of intuïtie.
  • Te groot verantwoordelijkheidsgevoel en grote betrokkenheid; alert op dingen die niet goed lopen of over het hoofd gezien worden. Niet afvragen of jíj degene bent die het moet doen.
  • Doorgaan, nooit opgeven – de rode loper naar burn-out! Opgeven of niet doen is geen optie

Wat is perfectionisme

Perfectionisme is een belemmerend gedragspatroon dat vanuit het onbewuste je denken, doen en voelen aanstuurt, op een manier die niet efficiënt is. Een manier die voor voortdurende stress zorgt en je ongelukkig maakt. Het is ongezond.

Als je last hebt van perfectionisme heeft het rationele brein de overhand;  het denken overheerst. Intuïtie en voelen zijn moeilijk(er) beschikbaar. Het denken is continu aanwezig en is uiterst vermoeiend.

Perfectionistisch gedrag ontstaat meestal in de jeugdjaren en wordt een overlevingsstrategie die in aanvang een functie heeft. Je leert je aanpassen aan je omgeving en je leert sociaal aanvaardbaar gedrag te vertonen. Je leert hoe je te gedragen in pijnlijke of onplezierige situaties, of in situaties waarin je je niet veilig voelt. Dit leren gebeurt meestal onbewust. Na verloop van tijd, naarmate je volwassen(er) wordt, sluit dit aangeleerde (en onbewuste) gedrag niet meer goed aan bij de persoon die je dan bent. Het brengt je uit evenwicht.

Wanneer je last hebt van perfectionisme ben je continue op zoek naar bekrachtiging, naar bevestiging dat je oké bent. Dit verlangen naar erkenning raakt nooit voldoende bevredigd omdat je jezelf niet (meer) oké kunt vinden[1].

Wat doet perfectionisme met je

De kern van perfectionisme is het ‘moeten’. Je hebt geen keuze, je moét dingen op een bepaalde manier doen. Als je het niet zo doet, ontstaat vaak een schuldgevoel. Dat wil je natuurlijk niet en dus verzet je je niet tegen de sterke innerlijke drang van ‘moeten’. Met stress als gevolg. Zelf heb ik wel eens in gesprekken gezegd dat het wel lijkt ‘alsof ik zelf mijn grootste vijand ben’. Totdat ik zelf in coaching ging om mijn perfectionisme aan te pakken, begreep ik daar helemaal niets van. Laat staan dat ik het kon veranderen en anders in het leven kon gaan staan.

Vaak wordt onderschat hoeveel stress je hebt wanneer je last hebt van perfectionistisch gedrag. Je bent jezelf daar niet eens altijd bewust van; je vertoont dat gedrag namelijk meestal al heel lang, dan lijkt het normaal, erbij te horen. De stress is echter altijd (onderhuids) aanwezig.

Zelf heb ik het ervaren alsof ik alleen maar vanuit mijn hoofd leefde met weinig toegang tot mijn gevoel of intuïtie. Soms hoorde ik mezelf zeggen ‘ik denk dat ik me zus of zo voel’ dat hielp mij mijn gevoel of emotie onder woorden te brengen. Het denken overheerste, ik kon mijn hoofd niet stil zetten.

In welke context speelt perfectionisme

Perfectionisme heeft een effect op alle levensgebieden. Bij sommige mensen toont het zich meer in een bepaalde context, bijvoorbeeld in de werkomgeving. Echter bij de meesten uit het zich in alle contexten.

Deze contexten kunnen zijn binnen (partner) relaties; binnen het gezin en in relatie tot eventuele kinderen, bij het sporten of het bedrijven van een hobby en natuurlijk in het werk. Deze laatste context is een prima omgeving voor perfectionisme om te gedijen.

Wat kun je doen aan perfectionistisch gedrag

Ik praat altijd over perfectionistisch gedrag of perfectionisme omdat ik het woord ‘de perfectionist’ niet wil gebruiken. Daarmee doe ik namelijk een uitspraak op identiteitsniveau. Daarmee lijkt het alsof het iets van jezelf is. En dat is het niet. Het is aangeleerd gedrag. Gedrag is wat je doet (hoe onbewust ook) en daarmee ook iets wat je kunt afleren.

Een eenvoudige eerste stap kan zijn om elke dag bewust stil te staan bij de dingen die GOED zijn gegaan. Wanneer je last hebt van perfectionistisch gedrag ben je namelijk grondig getraind in het opmerken van zaken die niet goed gaan. Wanneer je bewust gaat registreren wat goed is gegaan die dag, zodra je dit tot een dagelijks ritueel weet te maken, ben je al een heel eind op weg.

Als je écht iets wil doen met het aanpakken van perfectionisme, is het verstandig daarvoor professionele hulp in te schakelen, vooral omdat het zo’n onbewust proces is. Met al je cognitieve vermogens zul je daar zelf te weinig vorderingen in maken. Schakel iemand in zoals ik, die gespecialiseerd is in perfectionisme. Ik ben lid van een landelijk netwerk van perfectionisme coaches, wij werken allen met dezelfde OCP methode. Deze beproefde methode is door Marcel Hendrickx ontwikkeld. OCP staat voor Ontwikkelingsgericht Coachen van Perfectionisme.

Een OCP coaching traject bestaat altijd uit maatwerk. Het traject kent een gestructureerd aantal stappen en is daarom goed tweewekelijks in te plannen. Ervaring leert dat na de intake gemiddeld 8 sessies nodig zijn om een wezenlijke verandering te bewerkstelligen. Het hele proces gaat relatief snel met een doorlooptijd van ongeveer 3-4 maanden.

Ben je nieuwsgierig geworden? Of wil jij ook graag worden wie je in aanleg bent? En jouw leven op een fijnere en makkelijkere manier leven? Neem dan vrijblijvend contact met mij op via 06-48176137, anita@bewustwordingplus.nl of kijk op mijn website.

 

[1] Uit het boek Zeg me dat ik oké ben, van Marcel Hendrickx.


Gedrevenheid; niet omdat het moet, maar omdat het kan

Gedrevenheid; ergens voor gaan!  Gedrag dat heel erg van binnenuit komt, intrinsieke motivatie zoals het zo mooi heet. Ik kom die eigenschap geregeld tegen binnen mijn familie, mijn vriendenkring en mijzelf. Ik kom het tegen in mijn werk en in mijn hobby; veel vogelaars zijn uitermate gedreven, op het fanatieke af. Meestal grappig om mee te maken, soms enerverend.  Read more


Teveel hooi op de vork

Heb jij een medewerker die telkens weer teveel hooi op zijn vork neemt? Jij bent bang dat hij eronder door gaat en zich ziek gaat melden. Uitval van de medewerker betekent dat het werk stil komt te liggen en dat collega’s de gaten moeten opvullen. Of dat jij dure externe krachten moet inhuren want het verzuim kan wel eens langer gaan duren…Read more